Mahalli adı: Yapışkan otu, Dil kanatan, Çoban süzeği, Kaz otu.
Kökeni ve Yayılışı: Çok eski zamandan beri bilinmektedir. Kökeni, Akdeniz, İran ve Turan’dır. Buradan dünyanın ılıman bölgelerine yayılmıştır. Derin tınlı, humuslu, besin maddelerine zengin topraklarda iyi gelişir. Bağ-bahçe ve diğer kültür alanlarında da yetişir.
Bitkisel Özellikleri: Bir yılık, otsu, 150 cm kadar uzayabilen sarılıcı bir bitkidir. Sap, köşelidir ve dikenimsi tüylere sahiptir. Yapraklar, boğumlarda gruplar halinde (6-9 adet) bulunur. Yaprak tüylü, koyu yeşil renkli ve şeridimsi mızrak şeklindedir. Çiçekler, karışık şemsiye şeklinde, küçük ve beyaz renklidir. Çiçek Mayıs-Haziran aylarında açar. Meyve, yuvarlak, çengelli, cevizcik durumda ve koyu kahve renklidir. Tohum, yuvarlak, çengelli tüylü, grimsi sarı-yeşil renktedir. Tohumundan çoğalır. Tohum, çimlenme kabiliyetini 2-3 yıl korur.
İçerikleri: Tohumu %12.5 protein, %4.7 yağlı maddeler, %7.3 selüloz, %71.3 azotsuz maddeler, %4.2 kül, saponinler, asperulazid glikozidi, gal ve limon asidi, boya maddesi, tanen ve C vitamini ihtiva eder.
Faydalanma Yönleri
Yoğurt otunun; yeşil kısmı ve tohumlarından faydalanılır. Taze yaprakları kaz beslenmesinde ve tohumları yem olarak değerlendirilir. Tedavide kullanılacak yeşil kısımları, çiçek açma zamanında toplanır ve gölgede kurutulur.
Terkibinde bulunan kimyasal maddeler; antimikrobik-mikrop öldürücü, idrar artırıcı ve terletici etkilere sahip olup böbrek ve mesanedeki kum ve taşların düşürülmesinde yararlanılır. Bununla birlikte; romatizma, guatr, karın bölgesinde su toplanması ve mide bağırsak ağrılarının dindirilmesinde de istifade edilir.
Taze bitki usaresi;
Deri kanseri ve sara için; tohumunun 1/10 oranında domuz yağı ile karıştırılmasıyla hazırlanan merhem sıraca, deri kanseri, sivilce ve çıban için kullanılır. Kurutulup toz haline getirilen bitki, yara ve çıbanların üzerine ekilerek tedavide kullanılır.
Zararı: Sürüngen ve tırmanıcı olduğundan bitkiyi sarar. Muhtevasında bulunan etkili maddeler, koyunlar ve sığırları zehirler. Zehirlenen hayvan sık sık işer, hayvanın idrarında ve sütünde kan görülür…