Bu akım, gerek Neoklasizm, gerekse Romantizm’in biçimsel güzellik anlayışına bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Söz konusu gerçekçiliğin üç anlatım yolu vardı. Bunlardan biri, “Barbizon Okulu’nun benimsediği manzara gerçekliği”, diğeri “akademik gerçeklik”, bir diğeri ise “sosyal gerçeklik” idi. Ressamın nesnel bir tutum içinde olmasını isteyen gerçekçilik, düşsel ve ahlakçı tablolar dışında, uzun süredir resimden uzaklaştırılmış olan köylü, işçi gibi konuları yeniden gündeme getirmiştir. Özellikle Honore Daumier’in, “Transnonain Sokağı Katliamı”, Gustave Courbet’nin “Taşkırıcıları”, Millet’in “Harmancı” isimli çalışmaları, gerçekçilik resminin başlangıcını gösterir. 1848 devrimi, bu insancıl-natüralist sanatı meydana getirmiştir.
Daumier’nin taşbaskı, yağlıboyaları anlatımcı bir gerçekçiliğin en somut örnekleridir. Millet’nin resimleri ise çoğunlukla köy ve köylü durumunu anlatır ve klasik bir boyuta ulaşır. Millet’in çevresinde kurulan Paris’e yakın bir yer olan Barbizon Köyü’ndeki okul içerisinde görülen her şeye tam bir bağlılık aranmıştır. Fakat Courbet’nin 1855’deki büyük sergisi bir bakıma tam bir gerçekçilik manifestosu anlamı taşır. Courbet’nin gerçeklik anlayışın’ yakın dostu ve arkadaşı felsefeci Proudhon, felsefi temellere oturtmuştur. Böylece tam bir akademik gerçekçilik meydana gelmiştir.
Taşçıları, tohum eken köylüleri, kapana sıkışmış can çekişen bir kurdu resmetmekle tam bir sosyal, aynı oranda da doğal süreçlerle meydana getirilmiş gerçekçilik yaratılmış oluyordu. Söz konusu gerçekçilik içinde yatan tüm natüralist doktrinler, kuşku yok ki İzlenimciliğin yolunu açmıştır. Realizm resmi, Rusya’da da dikkat çekmiştir. Burada da 19. yüzyılın ikinci yarısında özellikle Tchaikovsky’nin müziği, Tolstoy ve Dostoyevski’nin yazı ve romanları, gerçekçi ressannların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu ressamlar, Ilya Repin, Ivan Schischkin ve Ivan Kramskoy’dur. Bu ressamlarda demokratik rejime dönüşümü ortaya iten bir fikir birliği vardı. 19. yüzyılda Realizm ile gelen ve gerçeklere yaklaşan duyumların, tekrar ortaçağdan yeniçağa geçişteki gibi bir natüralizme, bu kez açık havada sanat yapmaya kadar ulaşan boyutu, enteresan bir gelişme ortaya koymuştur.
Sanatla ortaya bir tepki koyma gerçekleşmiştir. Örneğin salon sergilerine ve onların klasik, radikal boyutlarına karşı alternatif sergilemelerle cevap verilmiştir. 19. yüzyılda açık havada resim yapma geleneğinin, İzlenimcilik sanatını oluşturduğu görülür. Bu arada İzlenimcilik, kendi içinde farklı filozofik boyutlar da ortaya koyar. En önemlisi, yapısalcılığı gören ve 20. yüzyılda kendini gösteren en güçlü sanat akımlarından biri olacak Kübizm’in de öncüsü olan Neoempresyonizm (Yeniizlenimcilik) ve Postempresyonizm (İzlenimcilik Sonrası) tavırları hayli ilerici ataklardır. Bu arada izlenimcilikle birlikte, soyuta olan bakış da, soyutlamacılığı beraberinde getirmiştir.