Görev sırasında belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı almamalarına “geçiş üstünlüğü” denir. Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ile bunların sürülmesi hakkında uygulanacak esas, usul ve kurallar şunlardır:
a) Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar:
- Yaralı veya acil hastaların taşınması ve bunlara ilk ve acil yardımın yapılması için kullanılan ambulans ve özel amaçlı taşıtlarla yaralı ve acil hasta taşıyan diğer araçlar
- Organ ve doku nakli yapan araçlar
- itfaiye araçları ile benzeri acil müdahale araçları
- Sanık veya suçluları takip eden veya genel güvenlik ve asayiş için olay yerine giden güvenlik güçlerine ait araçlar
- Trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine giden trafik hizmetlerine ait araçlar
- Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlara ait kar ve buz mücadelesl çalışmalarında görevli araçlar
- Sadece alarm sırasında olmak üzere sivil savunma hizmetlerine ait araçlar
- Hizmetin devamı süresince koruma araçları ile korunan araçlar
b) Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçların Sürülmesine ilişkin Esas ve Kurallar:
- Bu araçlar, görev halinde iken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir. Bu hak; halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak, ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini bir arada vermek şartı ile kullanılır.
- Bu araçlar, hizmetin yerine getirilmesini sağlama amacına uygun almak şartıyla Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde gösterilen trafik kısıtlamalarına ve yasaklarına bağlı değildir,
- Bu araçların birbirleri ile karşılaşmalarında geçiş üstünlüğü ile kavşaklarda ilk geçiş hakkı, belirtilen öncelik sırası esas alınarak kullanılır.
- Bu araçların görev hali dışında geçiş üstünlüğü işaret ve hakkını kullanmaları yasaktır.
c) Geçiş Üstünlüğü Hakkının Kullanılmasının Esasları:
Özel amaçlı taşıtlardan ambulans ve itfaiye araçları, organ ve doku nakil araçları ile emniyet ve asayiş hizmetlerinde kullanılıp boyama şekilleri ve ayırım işaretleriyle açıkça geçiş üstünlüğüne sahip oldukları belli olan araçlar dışındaki ayırım işareti bulunmayan ancak geçiş üstünlüğüne sahip olan diğer araçlardan;
- Güvenlik ve asayiş hizmetlerinde kullanılan araçlar, gerektiğinde derhal söktürülüp takılabilen ışıklı ihbar işareti ve devamlı olarak görünmeyen kısımlarında sesli ihbar işareti bulundurmak zorundadır.
- Yaralı ve acil hasta taşıyan, organ ve doku naklinde kullanılan araçların gerekesiz olmamak şartı ile kendilerine taşıt yolu üzerinde yer açılmasını sağlamak için ses cihazı, ışıklı işaret kullanıp gerektiğinde el kol işareti yaparak kara yolunu kullananları uyarması zorunludur.
Bu hakkı gereksiz yere kullananlar hakkında Karayolları Trafik Kanunu’na göre işlem yapılmakla birlikte Türk Ceza Kanunu hükümleri de uygulanır.
ç) Geçiş Üstünlüğü Olan Araçların Uyarı işaretleri:
Işıklı Uyarı işareti: Ambulanslarda, organ ve doku nakil araçlarında, trafik ve genel güvenliğe ait araçlarda mavi-kırmızı veya mavi; Karayolları Genel Müdürlüğünün sadece trafik hizmetlerine tahsis edilen araçlarında mavi; itfaiye ve sivil savunma araçlarında kırmızı renk ve ışık veren ayrıca normal hava şartlarında 150 metreden görülebilen dönerli veya aralıklı yanıp sönen cihazlardır,
Sesli Uyarı işareti : Araçların üzerinde veya görülmeyen kısımlarında bulunan canavar düdüğü, siren veya çan vb. en az 150 metreden duyulabilecek şekilde ses çıkaran cihazlardır. Sesler sivil savunma araçlarında devamlı ayni notanın, diğerlerinde değişik notaların seslendirilmesi şeklindedir.
d) Geçiş Üstünlüğü Bulunan Araçların İşaretini Alan Araç Sürücülerinin Uyacağı Kurallar:
Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alan araç sürücüleri, sakin olmalı, aracın hangi yönden geldiğini anlamaya çalışmalı, ve ani fren yapmamalıdır. Geçiş üstünlüğüne sahip araçların uyarıların’ alan sürücüler, bu araçların kolayca ilerlemesini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak ve bu araçlar tarafından tamamen geçilinceye kadar beklemek mecburiyetindedir. Bu sürücüler, yolu açmak için şerit değiştirmesi gerekiyor ise mutlaka kurallara uymalı ve sinyallerini kullanmalıdır, Bir kavşakta iken böyle bir işaret alan araç sürücüleri, derhal kavşağı boşaltmak ve gerekiyorsa emniyetli bir mesafe uzaklaştıktan sonra geçişi engellemeyecek şekilde durmak ve geçiş üstünlüğüne sahip araçlar tamamen geçinceye kadar beklemek mecburiyetindedir. Sürücüler; geçiş üstünlüğüne sahip araçların peşine takılıp sürat yapmamalı, araçlar arasında uygun takip mesafesi bırakmalıdır. Bu araçlar güvenle geçtikten sonra yollarına devam etmelidir.