Gülgiller (Rosaceae) familyasının Rubus cinsinden çokyıllık, dikenli ve meyveli çalıların ortak adı. Anayurdu özellikle Eski ve Yenidünya’nın kuzey ılıman bölgeleri olan böğürtlen, Kuzey Amerika’nın doğusunda, Büyük Okyanus kıyılarında, Britanya Adaları’nda ve Avrupa’nın batısında yaygın olarak yetişen bir çit bitkisidir. Türkiye’de yol ve hendek kenarlarında çokça rastlanır. Dal ve uçlarında kümeler oluşturan beyaz, pembe ya da kırmızı çiçekler ve siyah ya da kırmızımsı mor meyveler verir. Böğürtlen oldukça zengin bir demir ve C vitamini kaynağıdır. Taze olarak yendiği gibi, konserve, marmelat, reçel, tatlı ve meyveli içkilerin yapımında kullanılır.
Meyve yaprakları kabız yapıcı, yapraklarından hazırlanan sıvı, kuvvet verici ve idrar söktürücüdür; ayrıca şeker hastalığına karşı ve bademcik iltihaplarında gargara olarak kullanılır. Kronik ishallerin, her çeşit iç ve dış kanamaların, yaraların, grip ve boğaz hastalıklarının, anjin ve ses kısıklıklarının devası böğürtlende saklıdır. İlkbaharda genç sürgünler toplanıp, gölgede kurutulmalıdır. Yapraklardan, yeni sürgünlerden, çiçeklerden birer küçük avuç yada bunların karışımını bir litre sıcak su ile karıştırıp, günde üç fincan içmek oldukça faydalıdır. Gargara olarak dişeti iltihapları hatta cilt hastalıklarında, apse ve çıbanlarda ve hatta hemoroid tedavisinde başarı ile kullanılabilir, gerçekten çok faydalıdır.
Böğürtlen Reçeli
400 gr dondurulmuş böğürtlen, 1 su bardağı şeker, 1 tatlı kaşığı limon suyu. Dondurulmuş böğürtlenleri geniş bir tencereye alın. Üzerine bir su bardağı şekeri ilave edin. Bir gece bu şekilde bekletin. Suyunu salan böğürtlenlerin bulunduğu tencereyi ateşe koyun. Çok kısık ateşte kaynatın ve kaynama süresince reçeli iki kez karıştırın. Yoksa böğürtlenler dağılır. Reçeli indirmeye yakın bir tatlı kaşığı limon suyu ekleyin. Reçelin pişip pişmediğini anlamak için porselen bir tabağa bir çay kaşığı reçel koyun, eğer pişmişse reçel olduğu yerde kalır. Sonra tencereyi ateşten alın, kuru ve temiz kavanozlara böğürtlen reçelini doldurun. Kapakları kapamadan önce reçeli iyice soğutun.