Asitli içeceklerin çok sağlıklı olmadığını duymuşsunuzdur. Acaba asitlerin ne gibi zararları vardır? Resimde gördüğümüz temizlik malzemesini kullanırken cildimizin zarar görmemesi için eldiven takarız. Temizlik malzemesi içinde cildimize zarar veren maddelerden biri olan bazları ve etkilerini ne kadar yakından tanıyoruz? Asit ve bazları günlük yaşamda başka hangi alanlarda kullanıyoruz? Asit ve bazların tehlikeleri yanında faydaları nelerdir? Asit ve bazların oluşturduğu tehlikelere karşı ne gibi tedbirler almamız gerektiğini birlikte öğrenelim.
Asit Ve Bazların Genel Özellikleri
Günlük yaşamda bir çok madde içerisinde yer alan asit ve bazlar sahip oldukları özellikleri ile hayatımızı kolaylaştıran ve faydalı yönlerinin yanı sıra zararlı etkileri de olabilen maddelerdir. Sulu çözeltilere H+ iyonu veren maddelere asit, OH- iyonu veren maddelere de baz denir. Ancak biz, günlük yaşamda asit ve bazları özellikleri ile tanırız. Şimdi, asit ve bazların genel özelliklerini öğrenelim.
Yediğimiz besinlerin bir kısmında ekşi tadını algılarız. Besinlerin ekşi olmasını sağlayan madde, besin yapısında bulunan asit maddesidir. Asitlerin sulu çözeltilerinin tadı ekşidir. Limon, çilek, elma. sirke gibi gıdaların yapısında farklı farklı asitler bulunur.
Bazı asitler cildimize temas ettiğinde tahriş edecek kadar etkilere sahip olabilir. Sanayide kullanılan zaç yağı (sülfürik asit), temizlik malzemesi olan tuz ruhu (hidroklorik asit), halk arasında bilinen adıyla kezzap (nitrik asit) çok kuvvetli asitlere örnek olarak verilebilir. Araba aküleri içerisinde de çok kuvvetli asit bulunmaktadır. Asitlerin aşındırdığı bir diğer maddede mermerdir. Bunun yanında asitlerin sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Ayrıca asitler mavi turnusol kağıdını kırmızıya boyarlar.
Bazların sulu çözeltisinin tadı acıdır. Bazlar ele kayganlık hissi verir. Sodyum hidroksit (sud kostik), potasyum hidroksit (potas kostik) ve amonyak en önemli bazlardandır. Bu maddeler temizlik malzemesi üretiminde kullanılır. Asitlerde olduğu gibi çok yoğun baz içeren maddelere dokunmak elimizi tahriş eder. Günlük yaşamda kullandığı= sabun ve şampuanlar baz içermektedir. Çamaşır suyu ve yüzey temizleme malzemeleri de cildimize zarar verecek kadar kuvvetli baz içermektedir. Bazlarında asitler gibi sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Ayrıca bazlar kırmızı turnusol kağıdını maviye boyarlar.
Asit ve bazlar dış görünüşlerine bakılarak ayırt edilemezler. Canlı yapılara zarar verdikleri için bu maddelerin koklanması, tadına bakılması veya dokunulması tehlikeli olabilmektedir. Bu maddelerin tespit edilmesinde farklı yöntemler kullanılmaktadır. Günümüzde asit ve bazları ayırt etmek amacıyla ya da asit ve bazların kuvvetini tespit etmek amacıyla pH ölçeği kullanılmaktadır.