Anksiyete, bedensel belirtilerle birlikte ortaya çıkan şiddetli korku ve dehşet hissi olarak tanımlanır. Bu sırada, otonom sinir sistemi işlevleri artar. Bu duruma bunaltı adı da verilir. Bilinen klasik korkuda, bilinen bir nedene, yaşamı tehdit eden bir dış tehlikeye verilen duygusal yanıt söz konusudur. Otomobilde hızla giderken, çok riskli bir durumda duyduğumuz kötü hisler olağan korkuya örnektir. Bunaltıda ise, bir benzetme ile, hiçbir görünür neden olmadan, benzer duygunun hissedilmesi söz konusudur. Bunaltıda ki nedensiz korku hissi, ölümcül bir trafik kazasına uğramak üzere hissedeceğimiz korku ile eş değer görülmelidir.
Gerçekte, anksiyete de de bir tehlike algısı vardır; ancak bu dışarıdan gelen, yaşamı tehdit eden bir tehlike değildir. Tehlike algısı, hedef olarak benliğe yönelmiştir. Anksiyeteyi, gerçeklik ilkesine göre çalışmakta olan benliğimiz yaşamaktadır. Benlik, bu bunaltıdan kurtulabilmek için savunma düzeneklerine başvurur. Bu savunma düzenekleri sorunu çözemediğinde, yetersiz kaldığında, anksiyete bozukluklarından biri ya da birden fazlası ortaya çıkar.
Hastalığın Bulguları Nelerdir?
Anksiyete bozuklukların’da, bir neden olmaksızın korku hissi, konsantrasyon güçlüğü, aşırı uyanıklık söz konusudur. Doğaldır ki bu belirtileri gösteren kişi uyuyamaz. Libido azalmıştır. Göğsün üzerinde bir ağırlık ve altüst olmuş bir mide hissi diğer psikolojik belirtileridir. Titreme, sarsılma, güçsüz hissetme, sırt ağrısı, baş ağrısı, adale gerginliği, kısa ve sık nefes alma, kolay yorulma, uyuşukluk ve karıncalanma hissi, yutma güçlüğü gibi fiziksel belirtiler ortaya çıkar.
Bunların yanında, otonomik aktivitede artma söz konusudur. Buna bağlı olarak, yüzde kızarma, solgunluk, kalp atım hızının ve şiddetinin artması, terleme, ellerde soğukluk hissi, ishal gibi belirtiler ortaya çıkar. Dinamik açıdan anksiyete, her türlü ruhsal bozukluğun birincil kaynağıdır. Bunaltı, engellenme ya da stres tarafından ortaya çıkarılır. Anksiyete bozuklukları, anksiyeteye karşı savunma mekanizmalarını kullanılmasıyla ortaya çıkan, fakat anksiyete belirtilerinin yaygın görüldüğü ruhsal bozukluklardır.
Fiziksel Hastalıklarda Anksiyete Nasıl Olur?
Fiziksel hastalığın getirdiği engellemeler, çaresizlik, yeterliliğin kaybı endişesi, ölüm korkusu kişide anksiyete yaratır. Anksiyete durumunun genel toplumdaki prevalansı %10-20 arasındadır. Kaygı ve gerginlik hali bir ölçüde zorlamaya yanıt olarak ve uyuma dönük bas edebilme çabası için doğal kabul edilmelidir. Ancak bu hal; gerçek bir uyarandan bağımsız, oransız ise, şiddeti kişinin günlük yasamını bozacak ölçüde süreklilik kazanmış ise, normal sınırlar aşılmıs ve psikopatolojik bir hal almış demektir. Fiziksel hastalığı olan bir kişide su bulguların oluşu birincil anksiyete bozukluluğunun ötesinde fiziksel hastalığa ikincil tepkisel gelişen bir bozukluğu ifade eder:
• 35 yaşından sonra oluşu,
• Öz ve soy geçmişinde anksiyete bozukluğunun olmayışı,
• Ciddi zorlayıcı emosyonel çatışma ve yaşam olaylarının olmaması,
• Fiziksel semptomların ön düzlemde olması anksiyeteye ait psikolojik ve davranışsal semptomların daha az oluşu.
Anksiyete kişinin kendini tehdit altında hissetmesidir. Fiziksel hastalıklarda ortaya çıkan anksiyete sıklıkla sağlığını, bağımsızlığını kaybedeceği, çevreye muhtaç olacağı, sevdiklerinin ve yakınlarının kendisini terk edeceği kaygısından kaynaklanır. Hasta ile çevre arasındaki iletişim desteklenmelidir.